Đây là một câu hỏi mà rất nhiều cha mẹ thắc mắc, nhưng thực tế không có một thời điểm chính xác hay “độ tuổi vàng” để bắt đầu. Mỗi bé là một cá thể riêng biệt với tốc độ phát triển khác nhau, vì vậy điều quan trọng là quan sát chính bé thay vì chạy theo mốc thời gian cố định.
Một số dấu hiệu cho thấy bé đã sẵn sàng:
Cha mẹ có thể nhận biết bé đã có sự chuẩn bị nhất định khi bé:
- Biết nói hoặc ra hiệu khi đi vệ sinh hoặc sắp đi.
- Có thể kéo quần lên/xuống.
- Không thích tã bẩn, tỏ ra khó chịu khi ướt.
- Ở khô được ít nhất 1–2 tiếng liên tục.
- Thể hiện mong muốn làm việc một cách độc lập, muốn được “làm người lớn”.
- Quan sát người lớn vào nhà vệ sinh và muốn bắt chước.
Tuy nhiên, không phải bé cần có tất cả dấu hiệu này mới bắt đầu tập ngồi bô. Mỗi bé sẽ phát triển một vài kỹ năng trước, và các kỹ năng còn lại có thể hoàn thiện trong quá trình tập luyện.
Có nên để bé quá 2–3 tuổi mới bắt đầu?
Nhiều gia đình có xu hướng chờ đợi đến khi bé lớn hẳn mới bắt đầu tập. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy việc trì hoãn quá lâu (sau 3 tuổi) có thể làm tăng nguy cơ tiểu không tự chủ hoặc khó kiểm soát bàng quang sau này. Dù vậy, tập quá sớm cũng không phải là giải pháp tối ưu nếu bé chưa đủ sẵn sàng, vì có thể dẫn đến căng thẳng hoặc kháng cự.
Vì vậy, tốt nhất là cân bằng giữa sự sẵn sàng của bé và mức độ hỗ trợ của cha mẹ thay vì dựa hoàn toàn vào tuổi.
Những việc cha mẹ có thể chủ động làm để hỗ trợ bé:
- Giới thiệu sớm: Đặt bô ở nơi bé dễ thấy, cho bé làm quen từ từ trước khi tập thật sự.
- Tạo hứng thú: Đọc sách, kể chuyện, cho bé xem anh/chị/người lớn sử dụng nhà vệ sinh.
- Khuyến khích ngôn ngữ: Dạy bé từ vựng đơn giản như “đi tè”, “đi ị”, “ngồi bô”.
- Tập kỹ năng nhỏ: Cho bé mặc quần dễ kéo xuống và dạy bé tự thao tác.
- Không tạo áp lực: Khen ngợi khi bé thử, không mắng khi bé chưa làm được.
Kết luận:
Không có một khuôn mẫu cố định nào để tập ngồi bô. Việc quan trọng nhất là cha mẹ hiểu rõ bé của mình đang ở giai đoạn nào, từ đó đưa ra thời điểm phù hợp và tạo môi trường tích cực, không ép buộc. Hãy tin rằng với sự kiên nhẫn và đồng hành đúng cách, bé sẽ đạt được kỹ năng này một cách tự nhiên và vui vẻ.